ژان ویگو کارگردان بزرگی که تنها سه ساعت فیلم ساخت

ژان ویگو متولد 1905 اهل فرانسه و فرزند یک آنارشیست معروف بود که در جریان جنگ جهانی اول از جانب دولت فرانسه به زندان افتاد و کشته شد.
ژان دوران نوجوانی خود را همچون یتیمی در مدارس فقیر دولتی سر کرد و بعد ها دستیار فیلمبردار یکی از برادران زیگا ورتوف یعنی "بوریس کوفمن شد". ("زیگا ورتوف" که نام اصلی او "دنیس کوفمن" بود، از مستند سازان معروف سینمای صامت شوروی و یکی از کسانی ست که در شکل گیری نظریه ی مونتاز شوروی سهم بسزایی داشته است، و برادرش "بوریس کوفمن" یکی از مهمترین فیلمبرداران سیاه و سفید که با کارگردانان معروفی همچون "سیدنی لومنت" و "الیا کازان" در فیلم «در بارانداز» همکاری داشته است.) ژان با همکاری "بوریس کوفمن" بود که اولین فیلم کوتاه و بسیار مهم خود: شاهکار چهل و پنج دقیقه ای تحت عنوان «نمره ی اخلاق صفر» را ساخت.

فیلم درباره ی پسران محصلی ست که بر ضد معلم کهنه پرست و بد ذات خود شورش می کنند، فیلم به نوعی هم سورئالیستی(چهره های معلمان در این فیلم به جز یک مورد تماما به صورت گروتسک وار به نمایش در آمده)، هم غنایی، هم فکاهه و هم در عین حال بسیار جدی و رئالیستی ست. 
روحیه ی فردگرا و جزئیت نگر این فیلم  یک جور زندگی نامه ی شخصی "ژان ویگو" به حساب می آید. از جمله فصل های مهم این فیلم عبارتند از: صحنه های مربوط به شورش در خوابگاه و جنگ با بالش که در آن پر بالش ها در فضای خوابگاه همچون دانه های برف شناور می شوند و این صحنه با رژه ی اسلوموشن پیروزمندانه ی بچه ها به پایان می رسد. صحنه ی دیدار بازرس مدرسه(کوتوله ای که کلاه سیلندر بر سر دارد) و صحنه ی نهایی حمله ی پسران از بام مدرسه به گرد همایی مقامات مدرسه که مراسم را با زباله و آشغال بمباران می کنند. موسیقی درخشان این فیلم را "موریس ژبر" ساخته است، وی آهنگساز موسیقی سمفونی بود که از سال 1929 به ساختن موسیقی برای فیلم پرداخت. او متناسب با فانتزی بصری نمره ی اخلاق صفر موسیقی را وارونه نواخت و ضبط کرد. ژبر شیوه ای در ضبط موسیقی اختراع کرد که در آن نت های آهنگ را از راست به چپ نوشته و از چپ به راست بنوازد. این روش در فیلم کاملا تاثیری وهمناک و بازیگوشانه از خود به جای گذاشت(نمونه معروف: همان  پایان صحنه ی جنگ بالش ها که موسیقی با زیبایی بصری این صحنه به طرز شگفت انگیزی هماهنگ و همراه است.) 

ادامه مطلب 

نگاهی به شخصیت های زن در تازه ترین ساخته ی کریستوفر نولان

 

سینمانگار: مهناز عظیمی: خبر اکران «Inception» که اوایل تابستان امسال به گوش علاقه مندان و پیگیران و دوستداران سینمای کریستوفر نولان  رسید، نفس هاشان را در سینه حبس کرد. یک علامت سوال بزرگ در ذهن ها شکل گرفته بود تا بفهمند که بالاخره قرار است یکی از آن دست فیلم های پر شکوه هالیوودی و تجاری این فیلمساز را بر پرده ی سینماها ببینند یا یکی از آن جنس فیلم های شخصی و نامتعارفش را. برای این مخاطبان که سینمای کریستوفر نولان را به خوبی می شناختند در هر دو حالت یک اطمینان قلبی وجود داشت و آن اینکه پس از دیدن فیلمی از کریستوفر نولان ناراضی از سینما بیرون نخواهند آمد، چرا که تجربه به آنها ثابت کرده بود او در ساخت هر دو گونه استعداد غریبی دارد.

پس از دیدن این فیلم آنچه برای مخاطبش مسلم می شود این است که «Inception» بیش از فیلم های قبلی کریستوفر نولان حرف برای گفتن دارد. شاید بهتر باشد اینگونه بگویم که جای بحث در باب تمامی  اندیشه ها، دیدگاه ها و طرز تفکرات هر جنس مخاطبی در هر شرایط و با هر نوع فکر و سلیقه ای باز است. می شود برای هر صحنه ی این فیلم و روایتی که آنرا پیش می برد و اشاراتی که دارد در باب هر نوع دیدگاه فلسفی، روانشناسی، جامعه شناسی، سیاسی، اجتماعی، علمی و حتی ایدئولوژیکی نمونه آورد و آن را به بحث گذاشت یا حتی به چالش کشید. با شور و اشتیاق از ارجاعاتش لذت برد و یا با بغض و نفرت به لحن کوبنده اش خرده گرفت.

این آخرین ساخته ی کریستوفر نولان پر زرق و برق ترین و در عین حال غریب ترین و نامتعارف ترین فیلمی ست که تا کنون دیده ام. و تعجبم از همین است که چطور فیلمسازی می تواند تا این اندازه شکوه بصری را با روایتی غریب در هم آمیزد و لااقل این را با اطمینان می توانم بگویم که هر جنس مخاطبی را تا آخرین لحظه ی فیلم سر جای خود میخکوب نگه دارد.

و من اینبار تعمدا به عنوان یک تماشاگر "زن" به تماشای فیلم کریستوفر نولان نشستم. با علم بر اینکه پیش از این، سینمای این فیلمساز را یک سینمای  مردانه یافته بودم که روایت داستان هایش بیشتر از تقابل بین شخصیت های مذکر آن شکل می گرفت و قریب به اتفاق کاراکترهای زن مثبت یا منفی فیلم هایش در ارتباطی بسیار وابسته و  بعضا منفعل با این مردها تعریف می شدند. اینبار به گمانم از بررسی کاراکترهای زن نو و متفاوت «Inception» با توجه به ویژگی که این فیلم دارد مسلما  پاسخی درخور توجه   خواهیم گرفت.  

ادامه مطلب